Dopasowanie do siebie różnych czynników sterujących rynkiem to główny problem makroekonomistów na całym świecie. Wydaje się, że tegoroczni laureaci Nagrody im. Alfreda Nobla (nazywanej „Noblem Ekonomicznyn”) znaleźli sposób na rozwiązanie tej kwestii. Alvin Roth i Lloyd Shapley zostali docenieni za „teorię stabilnych alokacji i wykorzystanie projektowania rynku”. Czy znajdzie ona zastosowanie praktyczne i ustrzeże świat przed kolejną falą kryzysu?
Sylwetki
Wiele osób spoza branży może się zastanawiać, kim właściwie są nagrodzeni ekonomiści. Lloyd S. Shapley jest emerytowanym profesorem Uniwersytetu Kalifornijskiego. Jego prace miały ogromny wkład w rozwój teorii gier. W środowisku naukowym jest uważany wręcz za jej personifikację. To właśnie ta teoria dała też podstawy docenionej przez kapitułę Nagrody imienia Nobla. Jako ciekawostkę można przyjąć, że Shapley jest też współtwórcą tzw. „problemu stabilnych małżeństw”. Wspólnie z Davidem Gale’em opracował algorytm pozwalający na takie dobranie partnerów, by związek przetrwał jak najdłużej. Z kolei Alvin E. Roth urodził się w 1951 roku. Jest profesorem ekonomii na Uniwersytecie Harvarda. Specjalizuje się w badaniach operacyjnych, a w kręgu jego głównych zainteresowań leży eksperymentalna teoria gier, projektowanie rynku oraz szeroko pojęta ekonomia eksperymentalna. To on wykazał, że teoria Shapleya ma zastosowanie w wyjaśnianiu zjawisk rynkowych.
Grunt to solidna podstawa
Fundamentem, na którym zbudowano teorię stabilnych alokacji jest niewątpliwie teoria gier. Ten dział matematyki zajmuje się badaniem optymalnego zachowania w przypadku konfliktu interesów. Teoria gier wywodzi się z badania gier hazardowych, jednak zastosowanie znajduje głównie w ekonomii, biologii (szczególnie w socjobiologii), socjologii oraz informatyce. Jej założenia opierają się na analizie sposobów podejmowania optymalnych decyzji w rozmaitych sytuacjach. Działania podejmowane przez każdego z uczestników gry mają wpływ na pozostałych, dodatkowo, gdy gracze podejmują decyzję co do wyboru swoich strategii, biorą te interakcje pod uwagę. Można więc znaleźć w tej teorii analogię do czynników sterujących rynkiem.
Sens teorii
Teoria gier to tylko środek pozwalający tak zaprojektować mechanizmy sterujące rynkiem, aby usunąć wszelkie niedoskonałości, asymetrie, przeregulowanie. Według dziennikarza Gazety Wyborczej Witolda Gadomskiego niektóre sektory rynku pracy są przeregulowane. W Polsce ma to miejsce np. w dziedzinie chirurgii. Docenione zostały więc prace Rotha i Shapley’a nad sposobami maksymalnie efektywnego dopasowywania do siebie różnych czynników na rynku. Jak pisze PAP, Laureaci opracowali metodę, która w najbardziej efektywny sposób dopasowuje np. studentów do szkół, a dawców organów do potrzebujących. Znawcy twierdzą, że nagrodzona teoria może w przyszłości zaradzić kolejnym kryzysom ekonomicznym.
Praktyczne aspekty
Komitet Noblowski, w uzasadnieniu podkreślił, że amerykańscy ekonomiści „przeszli przez cały proces naukowy, od sformułowania teorii, przez badania empiryczne, po praktyczne zaprojektowanie instytucji, działających na danym rynku”. Widać więc, że dzisiaj nie wystarczy znać temat „od podszewki”, by być w danej dziedzinie specjalistą. Trzeba również wiedzieć, jak tą wiedzę zastosować. Ekonomia staje się więc nauką podobną do przedmiotów ścisłych – technicznych. Czy w przyszłości uniwersytety ekonomiczne będą więc kształcić inżynierów?
~AS
Źródła: forsal.pl, wiadomosci.gazeta.pl, wikipedia.pl, informacjeusa.com, wyborcza.biz